Vrijheid

Een belangrijke zin uit de toespraak van koning Willem-Alexander bij de Nationale Dodenherdenking was: “…..we doen het samen. In vrijheid……”

Maar wat is vrijheid?

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen negatieve en positieve vrijheid. Negatief en positief zijn in deze betekenis geen waardeoordelen. De één is dus niet beter of slechter dan de ander. Het gaat om de manier waarop vrijheid ontstaat. Vrijheid kan namelijk ontstaan door de afwezigheid van iets of juist door de aanwezigheid van iets.

Negatieve vrijheid ontstaat door het niet aanwezig zijn van de invloed van anderen. Hoe minder invloed van anderen hoe groter de negatieve vrijheid.

Positieve vrijheid is de mogelijkheid om te kiezen en je eigen leven in te richten. Het gaat over je eigen vrije wil. Hoe meer vrije keuze, hoe groter de positieve vrijheid dus.

Vrijheid is dus een optelsom van het minimaliseren van de invloed van anderen én door het bewust maken van eigen keuzes. Vrijheid wordt dus door twee partijen beïnvloed: door anderen en door jezelf.

Welke vrijheid bedoelt de Koning?

Op dit moment staat de negatieve vrijheid erg onder druk. De invloed van de overheid is groot, zeer groot.  De Coronamaatregelen zijn erg ingrijpend. Op allerlei gebieden en manieren wordt de vrijheid van ons als individu beperkt. Het is bijna altijd zo dat als de invloed van anderen groot is, de positieve vrijheid, de eigen vrije wil dus, lastiger in praktijk te brengen is. Zo ook nu.

De Koning praat over herdenken in vrijheid, terwijl er geen mensen bij de herdenking aanwezig mogen zijn en je niet zelf mag kiezen op welke manier je stil wilt staan bij 75 jaar bevrijding. Als je wel je eigen weg kiest, wordt je daarvoor bestraft, er op aangesproken of minimaal als een asociaal lid van de maatschappij gezien. Wat mij betreft bijzonder te noemen.

Ja, ik weet dat de maatregelen gericht zijn op het voorkomen van de verspreiding van het Coronavirus. Het gaat om de gezondheid van mensen. Maar wat legitimeert de beperkingen nu echt? Deskundigen die – zoals zo vaak – elkaar regelmatig tegenspreken, bepalen in achterkamertjes de aanpak en politici volgden de voorstellen. Of het de waarheid is, weet ik natuurlijk niet, maar ik las ergens dat politici “als hondjes op hun rug lagen”. Tot nu wordt gewerkt op basis van noodverordeningen en andere spoedmaatregelen. De democratische controle daarop is erg beperkt en het verbaast mij dan ook niet dat de roep om breed gedragen wetgeving steeds sterker wordt. Dit temeer omdat het kabinet besloten heeft vooralsnog  geen documenten openbaar te maken over de coronacrisis. De zogenaamde Wob-verzoeken (Wet openbaarheid van bestuur) zijn opgeschort tot minimaal 1 juni. Een hoogleraar bestuursrecht zegt daarover: “Dit kán gewoon niet. Er is momenteel geen enkele reden om de wettelijke werking van de Wob uit stellen. Het kan niet zo zijn dat een minister en een handjevol experts nu het land besturen zonder de informatie te delen. Er móét democratische controle zijn.”

HBS kijk

Ik schreef al eerder over mijn Holistische, Boeddhistische en Systemische kijk op de Corona aanpak. Een aantal maatregelen is inmiddels – mede door het feit dat deze streng gehandhaafd worden –  zo ‘ingeburgerd’, dat veel mensen het als normaal zijn gaan beschouwen. Er wordt al gesproken over een anderhalve meter maatschappij. Er is niets mis met meer ruimte in de maatschappij. Ik eet bijvoorbeeld ook liever in een restaurant met wat afstand tussen de tafels, zodat ik niet mee hoef te lezen met de Whatsapp berichten van mijn buren. Maar in elke situatie anderhalve meter afstand? Lijkt mij onmogelijk. Waarbij wat mij betreft er eerst een andere vraag te beantwoorden is. En dat is: “Wat is het nut van die anderhalve meter afstand?” Politici – gevoed door deskundigen – roepen dat dit noodzaak is. Alsof  het mogelijk is een virus te bestrijden door afstand te houden. Een virus is een gevolg. En alleen een gevolg bestrijden, heeft nog nooit geholpen. De énige duurzame oplossing is met een virus – en elke andere ziekte – om te gaan. Waarmee ik bedoel dat je onderzoekt wat de oorzaak is en daar iets aan te doen. Zie mijn eerdere tekst.

De Koning gebruikte in zijn toespraak een mooie zin: “Niet ‘normaal’ maken wat niet normaal is.” Laat dit ook nu niet gebeuren!

Positieve vrijheid

De invloed van en de beperking door anderen is nu erg groot. Dat beperkt zoals gezegd de positieve vrijheid. De mogelijkheid zelf te kiezen. Waarbij wat mij betreft het ook zo is dat veel mensen niet meer gewend zijn zelf diepgaande keuzes te maken.

Wanneer de mens de gewoonte te onderzoeken wat goed is voor zichzelf, is kwijtgeraakt weet ik niet, maar de invloed van diverse geloven en de overheid zou daar wel eens een rol bij gespeeld kunnen hebben. Het is nog niet zo lang geleden dat de burgemeester, de pastoor en de huisarts de leidende figuren in de maatschappij waren. Van de ene kant leek dat mooi. Mensen hoefden zelf niet na te denken en volgden wat deze notabelen voorschreven. Niet wat zij voor-leefden, want dat was helaas niet altijd hetzelfde als wat zij verkondigden….

Ik sprak laatst een jongedame van 93, die van mening was dat zij in het verleden vaak voor de gek gehouden is. Tegelijkertijd benijdt zij de jeugd van tegenwoordig ook niet, omdat die zelf keuzes moet maken. Dat mocht en hoefde zij niet. Gewoon doen wat voorgeschreven werd en dan was je een goed lid van de maatschappij.

Het vermogen om zelf keuzes te maken is sterk onderdrukt de afgelopen eeuwen. Maar het is niet weg. En simpel te herontdekken. Als je Holistisch, Boeddhistisch en Systemisch in het leven gaat staan en op basis hiervan je leven inricht, ben je al een heel eind.  Het gaat over bewust leven. Wij noemen dat de vitamine HBS. Is dat een tovermiddel? Natuurlijk niet. Maar het is wel een effectieve kijk op jezelf en de wereld, die maakt dat je in staat bent keuzes te maken die jou dienen. En daarmee als vanzelf juist zijn voor anderen. Je gaat dan als vanzelfsprekend anders kijken naar de invloed van anderen. En je bent in staat zelfstandig keuzes te maken rondom het al dan niet volgen van alle ver- en geboden. Je gaat kritischer om met de negatieve vrijheid. En – even belangrijk – je gaat bewuster om met je positieve vrijheid.  Je gaat zelf meer keuzes maken. Op deze manier vergroot kinderlijk eenvoudig je positieve vrijheid. En zo ontdek je wat voor jou VRIJHEID in de breedste zin van het woord betekent.

Wat politici, de Koning of wie dan ook er van vinden.

Ik wens iedereen het lef de vitamine HBS te gaan ontdekken. Je hoeft niet ver te zoeken. Elk mens heeft die vitamine in zich. Jij dus ook.

Tot slot

Vrijheid bereik je niet door koste wat kost anders dan anderen te willen leven. Het is je leven leiden zoals dat bij jou past. Zonder de intentie te hebben anderen te kort te doen. Het is je eigen weg volgen. Of die afwijkt van anderen of niet, is niet belangrijk.