Wat is plek?

Eén van de systemische basisuitgangspunten is dat ieder mens recht heeft op een juiste plek. Met plek wordt bedoeld dat iemand er mag zijn. Welkom is. Zoals hij of zij is.
In maatschappelijke termen gaat het om respect.  Je laat merken dat je iemand aanvaardt als een waardig en waardevol mens. Ook al handelt die ander op een andere, afwijkende en misschien zelfs tegenovergestelde manier van hoe jij in het leven staat. Pas als je iemand als waardig en volledig mens aanvaardt, krijgt die ander echt de ruimte te zijn wie hij of zij is.

Een voorbeeld

Vandaag moest ik even voor een netwerkgesprek in een gezondheidscentrum zijn. Een mooi gebouw met een fraaie entree. En een lekkere warme wachtkamer. Het is immers al behoorlijk fris ’s morgens.
“Heeft u een mondkapje bij u?”, vraagt de vriendelijke assistente.
“Nee, dat heb ik niet.“
“Dan kunt u er hier een komen halen”.
“ Nee dank u, ik wil er geen”.

Komt net één van de artsen binnen. Zij pakt een mondkapje, stapt – zonder de 1,5 meter te respecteren – dicht naar mij toe en geeft het aan.
“ Ik wil het niet, dank u” .
“Dan moet ik u vragen ik om in de hal te wachten”.

Om discussie en een hoop gedoe in de wachtkamer te voorkomen, heb ik mijn jas weer aangedaan en ben ik in de koude entreehal gaan zitten.  Ik heb wel de vrijheid genomen de buitendeur, die door diezelfde arts was opengezet weer dicht te doen. Het was immers fris buiten. Ik wilde hiermee voorkomen dat de wachtenden die met hun gezondheid worstelen er niet nog meer om mee te worstelen bij kregen.

Alleen omdat ik er bewust en doordacht voor gekozen heb geen mondkapje te dragen en dus het ‘dringende advies’ van het kabinet niet opvolgde, moest ik de ruimte verlaten. Zonder dat zelfs gevraagd werd naar mijn overwegingen. Ja natuurlijk, ik had het uit kunnen gaan leggen. Dat mondkapjes schijnveiligheid bieden, zelfs erg slecht zijn voor je gezondheid en het advies om ze te dragen m.i. slechts gericht zijn op gedragsverandering. Niet op ‘strijden tegen het virus’. En dat ik daarnaast van mening ben dat strijden tegen iets wat er is, zoals dit virus, geen enkele zin heeft. Omgaan met dat wat er is, is in mijn beleving veel zinvoller dan een vergeefse strijd te voeren. Maar ik heb er – vanwege de eerdere genoemde kans op discussie en misschien zelfs escalatie  – voor gekozen daar geen energie in te steken.

Ik werd buitengesloten. Als een paria. Zoals veel mensen, die momenteel anders denken dan de besluitvormers, in een negatief daglicht geplaatst worden. Ze zijn asociaal. Zij lopen op het randje en nemen hun verantwoordelijkheid als Nederlander niet. Daarom moet er een einde komen aan de maatschappelijke discussie. Ik citeer hiermee onze Minister President.
Deze discussie die in een democratie gevoerd en zelfs gestimuleerd zou moeten worden, stopt niet als je die geen plek geeft. Want alles wat niet de juiste plek heeft, roert zich net zo lang tot de juiste plek wel beschikbaar komt. En dat geeft gedoe.

Op de een of andere manier, schieten mij voorbeelden uit de historie door het hoofd. Mensen die om niet gegronde, niet onderbouwde redenen en op basis van onjuiste informatie en aannames buitengesloten werden. Er was geen ruimte, geen plek voor discussie. Op die momenten was er geen leiding die zich richtte op verbinden. Andere meningen en daarmee een heleboel mensen, kregen geen plek. Er ontstond polarisatie in de samenleving. Die gevoed in plaats van verminderd werd. Waarbij er een meerderheid in de maatschappij was, die dat maar normaal vond en er soms zelfs aan bijdroeg. En veel van degenen die het niet normaal vonden, keken toe. De mensen die tegengas gaven, werden gezien als opruiers, als mensen in de weerstand die geen oog voor anderen zouden hebben. Als negatieve elementen in de maatschappij die de mond gesnoerd moesten worden. Om te beginnen door ze buiten te sluiten. Die voorbeelden hebben de samenleving en de mensheid niet gediend en het heeft destijds de samenleving vele jaren geduurd weer in balans te komen.

Mooi

Wat zou het mooi zijn als elk mens zijn eigen waarheid zou ontdekken. Daar de ruimte voor kreeg en het lef had dat te doen. Bijvoorbeeld door zelf na te denken over de vraag welke geadviseerde maatregelen hij of zij juist vindt. Met de moed ook iets te vinden van dat wat ge- of verboden wordt. En zelfstandig te kiezen welke adviezen gevolgd worden en welke niet. En daarbij ook nog de mensen die anders kiezen  daartoe ruimte geven. Een volwaardige plek geven. Respecteren dus. Zonder een ander buiten te sluiten. Vanzelfsprekend horen ook degenen die een afwijkende mening hebben, ook de volgers te respecteren en een waardige plek te geven. Of je nu wel of geen mondkapje draagt, wel of niet je sociale contacten vermindert of welke keuze je ook maakt, elk mens heeft recht op even veel plek.  Laten we dat koesteren en in stand houden.

In systemische termen valt dat onder elkaar een juiste plek geven. En bij plek gaat het om twee kanten: een ander een juiste plek geven en je eigen plek innemen. Ik kan en wil anderen niet dwingen mij een plek te geven. Ik kan ze alleen uitnodigen. Mijn invloed is beperkt tot mijn plek innemen. En dat doe ik dan ook. Wat anderen daar ook van vinden.

Mijn harte uitnodiging aan iedereen is: geef anderen een juiste plek en heb de moed je eigen plek in te nemen.