Wat is een dilemma?

Een dilemma wordt vaak als volgt omschreven: “Een dilemma  ontstaat als je niet weet wat te kiezen in een situatie waar sprake van twee of meer (on)aantrekkelijke alternatieven. Kiezen op basis van alléén logica, is dan vaak niet mogelijk. Hierdoor ontstaat een persoonlijke keuze”.

Een andere kijk op dilemma’s

Als je HBS – Holistisch, Boeddhistisch en Systemisch – in het leven staat, ontstaat een heel andere kijk op dilemma’s.

Holistisch mensbeeld

Als je uitgaat van een holistisch mensbeeld is elke keuze een persoonlijke keuze die niet alléén door het verstand gemaakt kan worden. Een holistisch mens is immers een levend wezen dat bestaat uit een verstand, een lichaam en een ongrijpbaar deel, dat ik de ziel noem. Elk mens is daardoor uniek. Een mens is méér dan de optelsom van die drie delen. Deze totale mens maakt keuzes. Niet alleen het verstand.

Het is wel zo dat in onze maatschappij het verstand over het algemeen als het belangrijkste deel van een mens gezien wordt. Onze maatschappij is een verstandsmaatschappij. Het is zelfs zo dat de andere delen, lichaam en ziel dus, vaak verwaarloosd worden.

Lichaam

Het lichaam wordt in dienst gesteld van het verstand met vaak als gevolg dat het te weinig of te eenzijdige beweging krijgt. Daarnaast wordt volgestopt met voedingsmiddelen waarvan het maar de vraag is of ze écht voeding voor het lichaam zijn. Beide vormen van verwaarlozing van het lichaam zijn een gevolg van verstandelijke keuzes. Deze keuzes zijn vaak gericht op carrière, macht, status en maatschappelijk aanzien. Er moet immers geld verdient worden. En geld verdienen lukt door massaproductie en snelle verkoop van je handel.

Ziel

Ook de ziel wordt verwaarloosd. Erger nog: de ziel bestaat niet. De ziel is namelijk niet wetenschappelijk bewijsbaar. En iets dat niet wetenschappelijk bewijsbaar is, heeft in onze maatschappij geen of weinig ruimte. Wetenschap is echter een vertaling van het woord ‘science’ dat betrouwbaar, degelijk betekent. Wetenschappelijk bewijs is dan ook geen bewijs dat iets waar is. Het zegt alleen dat er goed en gefundeerd onderzoek naar iets gedaan is. En het oordeel over of iets goed en gefundeerd gedaan is, wordt bepaald door …..het verstand. En zo blijft de ziel ook binnen de wetenschap buiten beeld.

Goed of juist?

Hierbij speelt het woord ‘goed’ ook een belangrijke rol. Want wie bepaalt wat goed of fout is? Dat is zo subjectief als het maar zijn kan. Het oordeel goed of fout is gebaseerd op het collectief normpatroon. Dat wat de meerderheid goed vindt, wordt als goed bestempeld.

In onze maatschappij betekent dat dus dat wat het verstand goed vindt, goed gevonden ‘moet’ worden. Als je daarin niet meegaat, val je buiten de boot. In systemisch jargon betekent dit dat je geen plek krijgt. En elk mens wil onbewust een plek. En niet alleen een verstandelijke plek. Een verstandelijke plek krijg je als je alleen op basis van je ratio keuzes maakt. Maar daarmee geef je jezelf geen juiste plek. De juiste plek is namelijk een holistische plek waarbij verstand, lichaam én ziel er mogen zijn. En waarbij hun inbreng gewaardeerd wordt bij  het maken van keuzes. Als je uitgaat van een holistisch mensbeeld is er maar één die  kan bepalen wat juist is. En dat is die unieke mens.

Ik gebruik hier bewust het woord ‘juist’. Juist heeft een heel andere betekenis dan goed. Juist is een oordeel dat gebaseerd wordt op een objectieve weging. Die weging bestaat uit het kijken naar wat door jouw handelen, jouw besluit, gebeurt met de basisuitgangspunten van het systemisch werken. Het gaat te ver om dit in detail toe te lichten. Als ik dat volledig uiteenzet, heb ik daar meer tekst voor nodig (daarom ben ik ook bezig met het schrijven van een boek 😉). Als je niet op dat boek wilt wachten, kun je in 8 dagen helemaal bijgepraat worden. En wat is nu 8 dagen in een mensenleven? Het zullen 8 dagen zijn die jouw kijk op jezelf en het leven ingrijpend zullen veranderen.  Maar dit terzijde.

Terug naar de weging. In samenvatting: je hoeft jezelf maar 5 vragen te stellen vóórdat je een keuze maakt. De eerste vraag is: handel ik bewust? Dat lijkt een rare vraag, maar veel mensen handelen onbewust. Meestal op de automatische piloot. Op basis van een patroon. Met alle vaak negatieve gevolgen van dien. Als tweede vraag je je af wat jouw keuze gaat doen met de belangrijkste systemische uitgangspunten. Daarvoor is wel inzicht nodig in deze uitgangspunten maar dat kun je, zoals gezegd, in 8 dagen opdoen. Samengevat gaat het hier over de balans geven & nemen, rangorde, plek en loyaliteit.  Op basis van inzicht in deze uitgangspunten, is het eenvoudig te bepalen of dat wat je van plan bent te gaan doen, juist of onjuist is.  Als je elk mogelijk alternatief op deze manier weegt, maak je voor een groot deel als vanzelf de juiste holistische keuze. Als derde vraag je je af in wiens belang je handelt. In puur eigen belang of in het belang van samenwerking? Deze vraag beantwoorden, vergt moeD. Het is namelijk makkelijk te stellen dat je iets doet in het belang van samenwerking. Maar als je diep van binnen het antwoord zoekt, is het dan echt zo? Als vierde: ga je door jouw keuze mensen binden of scheiden? En tot slot dien je verbonden te blijven met alle mensen in de groep.

Als je op deze HBS – manier keuzes maakt, betrek je als vanzelf al je ‘menselijke delen’ (verstand, lichaam en ziel) bij je keuze. Het wordt daardoor een weloverwogen, bewuste en dus ook persoonlijke keuze. Hoe mooi is het als je in jouw leven keuzes maakt die jou dienen. Ook al wijken ze soms af van het collectief normpatroon.

Dilemma’s: Mooi dus !

Mooi dus, dilemma’s.
Een dilemma is een uitnodiging bewust als volledig holistisch mens keuzes te maken. Die gemaakte keuze zal altijd juist zijn!