Toen er nog geen geld was

In een ver en grijs verleden bestond geld nog niet. Zaken werden gedaan door één op één goederen of diensten met elkaar te ruilen. Iemand die groente verbouwde, ruilde dat tegen iemand die hout sprokkelde om vuur te maken. Iemand die een koe had, ruilde de melk tegen de eieren van een ander die kippen had. Een simpele methode van zaken doen.

Ontstaan van geld

Dat ging goed totdat er steeds meer mensen op aarde kwamen. Mensen die ook nog eens allemaal op dezelfde plek wilden wonen. Het individueel ruilen lukte niet meer. Daarbij kwam dat de mens meer bezittingen wilde. Steeds meer. Zelfs meer dan een mens nodig had. Land, goederen en daardoor macht. Bezit maakte iemand belangrijk.

De oplossing werd gevonden in een betaalmiddel. Gestart werd met zeldzame edelstenen of edelmetalen. Goud, diamanten en dat soort spul. In de loop der tijden verdwenen die edelmetalen uit het zicht en ontstond geld, het huidige fysieke betaalmiddel. Tot de dag van vandaag speelt edelmetaal een rol. Het ligt als garantie, als dekking voor het huidige geld ergens opgeslagen. Inmiddels is ook het fysieke betaalmiddel minder belangrijk geworden. Veel wordt digitaal betaald. Langzaam maar zeker wordt het betaalmiddelensysteem dan ook minder doorzichtig en kwetsbaarder voor mensen die steeds meer en meer willen. Want die mensen zijn er (helaas) nog steeds.

Van middel naar doel

Ik heb al een paar keer geld als betaalmiddel benoemd. Een middel is iets waarmee je een doel kunt bereiken. Geld is dus een middel om goederen of diensten te verkrijgen, terwijl er geen direct ander goed of andere dienst tegenover staat.  Ergens in de menselijke ontwikkeling is het ernstig fout gegaan. Geld is geen middel meer. Het is voor heel veel mensen een doel geworden. Er zijn veel definities van ‘doel’. De meest gebruikte zijn gewenst resultaat of het punt waarop men zich richt. Daarmee is meteen het huidige maatschappelijke probleem helder. Veel mensen richten hun leven dan ook in met als doel geld vergaren. De aandacht gaat naar het geld. Als doel. Niet als middel.

Dat is jammer en bijzonder. Ooit was geld niet meer en niet minder dan een middel. Iets om communicatie, contact en uitwisseling tussen mensen te ondersteunen. De menselijkheid en het bevorderen daarvan was het uitgangspunt. Tegenwoordig heeft geld een andere rol. Geld wordt gebruikt om materie te verwerven. En om macht, status en aanzien te organiseren. De menselijkheid is overvleugeld door de materie. Dit is inmiddels zo gewoon geworden in onze maatschappij, dat het niet meer als bijzonder en onjuist gezien wordt. Het doel heiligt immers de middelen. Met als gevolg dat alles verklaard en gemotiveerd kan worden als uit de verklaring maar blijkt dat het vanwege ‘het geld’ niet anders kan. Dieren met duizenden bijeen in hokken stoppen kan en mag, want anders kan er niet genoeg geld verdiend worden.  Gewassen mogen bespoten worden en alles wat er natuurlijk aan is, mag eruit gekweekt worden omdat dit de productie en de winst doet toenemen. Het geld is zo belangrijk dat niet alleen dieren en planten welzijn verwaarloosd wordt. Ook de menselijkheid staat inmiddels ernstig ter discussie. In gesprekken rondom dit onderwerp, worden vaak zinnen gebruikt als ‘…..jij snapt toch ook wel dat……’ en dan volgt motivatie rondom geld, om materie of om macht.

Terug naar middel

Grootste oorzaak van deze (en andere) negatieve ontwikkelingen is m.i. het feit dat dé basis van het contact tussen mensen totaal genegeerd wordt. Die basis bestaat zonder twijfel uit de uitgangspunten van het systemisch werken. De interactie tussen levende wezens wordt bepaald door een aantal krachten. Deze krachten spelen op onbewust niveau en doen altijd hun werk. Inzicht in deze krachten en leven op basis van deze uitgangspunten, brengt de menselijkheid gegarandeerd terug in onze maatschappij. Mensen die op basis van deze uitgangspunten leven, streven niet naar geld als doel. Streven niet naar macht, status en aanzien. Maar gebruiken geld als middel. Waarbij dit middel gebruikt wordt in wederzijds belang. Een middel om de harmonie en samenwerking tussen mensen te bevorderen. En dat is een mooi doel!