Kan een groepsdynamiek beïnvloed worden?
Er wordt veel geschreven over groepsdynamiek. Wat opvalt is dat er erg ingewikkeld over gedaan wordt. In dit artikel krijgt u antwoord op de vraag of groepsdynamiek beïnvloedbaar is, maar daarvoor is het goed om te weten wat groepsdynamiek inhoudt.
Wat is groepsdynamiek?
Om te beginnen al m.b.t. de definitie van een groep. Ik las op een site die volledig gericht is op groepsdynamica: “Een team is niet per definitie een groep. Daar is commitment en inclusie voor nodig. Dat wil zeggen: willen leden verbonden zijn aan een groep (commitment)? En accepteert de groep alle leden (inclusie)?” Daarnaast wordt er veel gezegd over groepscodes en eisen waaraan een groep moet voldoen.
Een andere kijk op groepsdynamiek
Binnen De Roestenburgh kijken wij op een veel eenvoudiger manier naar groepsdynamiek.
Onze benadering is dat als er twee of meer mensen bij elkaar zijn er een groep, een systeem ontstaat. In elk systeem (dus ook in elke groep) is sprake van beweging, van uitwisseling. Van dynamiek. De beweging in een groep ontstaat altijd op basis van vijf uitgangspunten. Deze uitgangspunten spelen op onbewust niveau, maar zijn er altijd. Zoals de zwaartekracht er ook altijd is. Indien één of meerdere van deze uitgangspunten verstoord worden, ontstaan problemen. En niet zomaar problemen. De gevolgen van verstoringen van de systemische of groepsuitgangspunten zijn immens. De problemen kunnen zo groot zijn dat mensen niet meer functioneren, waardoor ook de resultaten van de groep minder worden.
Wij durven te stellen dat elk probleem in een groep altijd een gevolg is van een verstoring van de groepsdynamische uitgangspunten. Echt altijd! Enkele voorbeelden van problemen in een groep: hoog ziekteverzuim, diefstal, weigeren informatie te delen, burn-out, roddelen, pesten…..noem maar op.
Wij zouden het eenvoudig houden. Groepsdynamiek is dus de beweging, die in elk samenwerkingsverband tussen twee of meer mensen ontstaat. Basis voor deze beweging is altijd het al dan niet verstoord zijn van de systemische – of groepsuitgangspunten.
De systemische – of groepsdynamische uitgangspunten
In het kader van het antwoord op deze vraag gaat het te ver om alle uitgangspunten uitgebreid te bespreken. Ik licht de vijf belangrijkste kort toe.
In elke groep moet sprake zijn van een dynamische balans tussen geven en nemen. Dat wil zeggen dat elk groepslid dient te geven én te nemen. In veel groepen geven bepaalde mensen erg veel en anderen weinig tot niets. Dat lijkt mooi als er zo’n beetje net zo veel “gevers” als “nemers” zijn, maar helaas is dat helemaal niet mooi. Iemand die alleen maar geeft, heeft vaak de neiging niet te nemen. Een nemer vindt het vaak lastig te geven. Is één van de twee beter? Nee. Beide vormen zorgen er voor dat de vereiste dynamische balans tussen geven en nemen verstoord wordt. Met alle gevolgen van dien.
Ten tweede is in élke groep sprake van rangorde. Rangorde gaat niet over wie het belangrijkste is. Het gaat ook niet over hiërarchie. Het gaat over de rol die iemand in een systeem heeft. En de rol van een groepslid is afhankelijk van het onderwerp waar het over gaat. In een organisatie heeft een leidinggevende de hoogste rangorde als het over besluitvorming gaat. Als het echter om de vakinhoud gaat, is degene die daar het meeste over weet, de hoogste in rangorde. En dat is meestal niet de leidinggevende………..
Een groot probleem rondom rangorde in een groep is, dat veel mensen altijd hoogste in rangorde willen zijn. Dat kan dus helemaal niet!
Elk groepslid heeft recht op een volwaardige plek in de groep. Die plek moet door alle groepsleden erkend worden. In veel groepen is dat “een dingetje”. Verstoring van de voorwaarde dat elke groepslid een plek dient te hebben, is dé basis voor het fenomeen pesten. Pesten aanpakken is dus alleen effectief als onderzoek gedaan wordt naar de vraag waarom iemand geen plek krijgt én waarom anderen iemand geen plek gunnen.
In elk systeem dient een juiste loyaliteit aanwezig te zijn. Dit uitgangspunt is lastig kort samen te vatten. Het komt er op neer dat elk groepslid een juiste loyaliteit, een juiste verbondenheid aan zichzelf en de groep moet hebben. Dit dan in de juiste afweging. Dus niet jezelf opofferen in het belang van de groep. Maar ook niet de belangen van de groep ondergeschikt maken aan je eigen belangen. Een moeilijke en vaak lastige afweging.
Het laatste uitgangspunt is simpel. Dat zegt dat als er een verstoring in een groep aanwezig is deze nooit vanzelf verdwijnt. Elk groepslid heeft iets te doen. Want een probleem is nooit van iemand alleen. Het is van de groep. Waarbij onderzocht dient te worden welk groepslid wat moet doen om de verstoring weg te nemen.
Groepsdynamiek is beïnvloedbaar
Ja, groepsdynamiek is wel degelijk beïnvloedbaar. En ook nog eens op een zeer eenvoudige manier. Inzicht in de uitgangspunten van groepsdynamische of systemisch werken, is de basis. Iedereen die deze inzichten juist toepast in een groep, beïnvloedt de groepsdynamiek.
Goed nieuws
Zoals gezegd wordt elk negatief gevolg of gedrag in een groep veroorzaakt door een verstoring van één of meerdere van de groepsdynamische uitgangspunten. Inzicht in deze uitgangspunten maakt het dus mogelijk elk probleem in een groep aan te pakken. Zo simpel is het! Inzicht in de groepsdynamische uitgangspunten is voor ons dan ook een eis om volwaardig een groep te kunnen leiden.
Tot slot
In een intensieve en diepgaande opleiding van 8 dagen, kun je volledig inzicht in de groepsdynamische uitgangspunten opdoen. En dat ook nog eens voor een zeer beperkt budget. Waarom zou je dit dan niet doen als je nog volwaardiger dan je al doet een bijdrage wilt leveren aan een groep?
