Systemisch werken in het onderwijs
Onderwijs algemeen
Onderwijs is in ons land iets waar iedereen mee te maken krijgt. En dat al op zeer jonge leeftijd. Nederland kent immers een leerplicht. Voor kinderen geldt die leerplicht vanaf vijfjarige leeftijd tot en met het schooljaar waarin ze 16 jaar oud worden. Voor scholieren zonder startkwalificatie geldt een verlengde leerplicht tot 18 jaar. Dit heet de kwalificatieplicht. Jongeren zonder startkwalificatie worden tot hun 23e jaar gestimuleerd om alsnog een diploma te halen. Het onderwijsstelsel is ingewikkeld en wil nog wel eens veranderen.
Een andere kijk op onderwijs
De Roestenburgh werkt vanuit twee visies. Deze vormen de basis voor alles diensten die wij aanbieden. Dit geldt voor de individuele diensten, maar ook voor de groepsdiensten.
Holistisch mensbeeld
Op de eerste plaats is er het uitgangspunt dat elk mens meer is dan alleen maar een verstand en een lichaam. Er is een derde on(be)grijpbaar deel. Wij noemen dat deel de ziel. Die ziel is echter niet fysiek te pakken en ook niet wetenschappelijk bewijsbaar. Daarom speelt de ziel vaak een ondergeschikte rol in onze maatschappij. Onze kijk is nadrukkelijk anders. Wij vinden de ziel het belangrijkste deel van een mens en zien het leven als een weg waarin een verstand, een lichaam en een ziel samen optrekken met als doel de ziel te ontwikkelen. Ons huidige onderwijsstelsel is jammer genoeg niet gebaseerd op dat uitgangspunt.
Basisprincipes van het systemisch werken
De tweede belangrijke pijler bestaat uit de uitgangspunten van het systemisch werken. Van een systeem is sprake als er twee of meer mensen bij elkaar zijn. Een klas is dus ook een systeem! In elk systeem spelen op onbewust niveau een aantal krachten, die niet waarneembaar zijn maar wel van grote invloed zijn op elk mens en op de samenwerking tussen mensen. De gevolgen van een verstoring van deze krachten zijn enorm. Het werkt zo’n beetje als de zwaartekracht. Die zie je ook niet, maar heeft wel waarneembare gevolgen. De zwaartekracht kun je niet beïnvloeden. Je kunt er echter wel rekening mee houden en mee leren leven. Zo is het ook met de systemische uitgangspunten. Die zie je niet, maar de gevolgen merk je wel degelijk. Dag in dag uit. Structurele verstoring van één of meer systemische krachten kan zelfs een leven ruïneren. De verstoring is niet altijd waarneembaar. De gevolgen wel. Mensen voelen zich dan diep ongelukkig, worden ziek en strijden op allerlei manieren tegen de gevolgen. De oorzaak – de verstoring – blijft buiten beeld.
Het huidige onderwijs
In het onderwijs wordt niet of nauwelijks gewerkt met een holistisch visie. Ook is er geen aandacht voor de systemische basisprincipes. Wat ons betreft is dat een gemiste kans. Daar waar kinderen juist van nature holistisch en systemisch in het leven staan, richt de begeleiding door volwassenen (zowel ouders als leerkrachten) zich voor een groot deel op het ontkennen van dat holistische mensbeeld. Ook de systemische uitgangspunten krijgen geen plek, omdat ze vaak onbekend zijn. In onze visie is dat een manier van werken met vergaande gevolgen. Niet alleen op de korte, maar zeker op lange termijn. En dat geldt dan voor alle betrokkenen!
Iedereen in ons huidige onderwijssysteem werkt hard en met goede bedoelingen. Elke leerkracht heeft het beste met zijn leerlingen voor. Maar er wordt gewerkt op basis van onjuiste uitgangspunten. Met als gevolg dat de goede bedoelingen stranden in teleurstelling en frustratie. Het is niet voor niets dat veel mensen in het onderwijs afhaken of de ene burn-out na de andere voor hun kiezen krijgen.
Het onderwijssysteem
We realiseren ons dat we niet in staat zijn het onderwijsstelsel te veranderen. Wij kunnen wel doen waartoe wij wél in staat zijn. En dat is het aanbieden van de uitgangspunten van het systemisch werken aan iedereen die met het onderwijssysteem werkt. Beleidsmakers, leerkrachten, ondersteunend personeel en natuurlijk leerlingen en ouders.
Het is onze passie het systemisch gedachtegoed uit te dragen. Zodat iedereen die dat wil, kennis kan maken met deze uitgangspunten. Beter gezegd: opnieuw kennis kan maken met dit gedachtegoed. Omdat het niet nieuw is. Elk mens heeft deze uitgangspunten ergens in zich. Helaas hebben de meeste mensen deze belangrijke basis uit het oog verloren. Omdat de maatschappij er niet om vraagt. Daarom is het ook eenvoudig deze uitgangspunten weer tot leven te roepen. In 8 dagen tijd ben je ‘helemaal bijgepraat’. Daarvoor bieden wij de Opleiding Systemisch Werken & Coachen.
Workshop Systemisch werken in onderwijs. Klas in Balans.
Voor iedereen die werkzaam is of betrokken is bij het onderwijs hebben wij een speciale workshop ontwikkeld. In deze workshop wordt in twee aaneengesloten dagdelen in hoofdlijnen kennis gemaakt wordt met de uitgangspunten van het holistisch en systemisch werken. Er wordt vooral aandacht besteed aan de negatieve gevolgen die ontstaan (en blijven bestaan) als er niet holistisch en systemisch gewerkt wordt. Vanzelfsprekend wordt ook gekeken wat je kunt doen om deze negatieve consequenties te voorkomen.
