Wat is media?

Media kan verwijzen massacommunicatie, waarmee communicatiemiddelen die het mogelijk maken boodschappen uit te zenden naar een omvangrijk publiek worden bedoeld. Of naar de pers als journalistieke organisatie. En media kan ook verwijzen naar twee plaatsen in Amerika die deze naam dragen.

Ik wil het in dit artikel hebben over de media als journalistieke organisatie.

Vitamine HBS

Vitamine HBS is de basis voor een andere manier van in het leven staan. De H staat voor Holistisch, waarbij de mens gezien wordt als méér dan een verstand en een lichaam. Er is een derde deel dat ongrijpbaar en onbegrijpbaar is. Ik noem dat deel de ziel. Daarnaast houdt Holistisch in, dat een mens onderdeel is van alles wat leeft en daarin een plek heeft. Waarbij je je de vraag kunt stellen of de plek die de mens nu inneemt, de juiste is. Maar dat is mogelijk voer voor een andere inspiratie.

De B staat voor Boeddhistisch. Het Boeddhistisch gedachtegoed is gebaseerd op vier Edele Waarheden. De eerste waarheid gaat er van uit dat in elk leven lijden voorkomt. Waarbij lijden alles is wat je niet leuk vindt. Het verstandelijk deel van de mens probeert zoveel mogelijk het lijden te ontlopen of te beëindigen. Terwijl het zomaar zou kunnen zijn dat lijden een functie heeft in elk mensenleven. Op zoek gaan naar de functie van het lijden, brengt een mens veel. In ieder geval levert het op zielsniveau veel meer op dan het voortdurend voorkomen of ontlopen van lijden.

De S verwijst naar de uitgangspunten van het Systemisch Werken. Uitgangspunt hierbij is dat zodra twee of meer mensen bij elkaar zijn, er een systeem ontstaat. In elk systeem gelden een aantal basisprincipes. Als er geen rekening gehouden wordt met deze principes, ontstaan gegarandeerd problemen. Deze principes spelen een grote rol in elk leven, vooral omdat een mens zich vaak niet bewust is van deze uitgangspunten en er daardoor niet voor kan zorgen dat ze zo min mogelijk uit balans raken. De problemen die ontstaan, zijn waarneembaar. Niet zo’n klein beetje ook. De systemische basisuitgangspunten spelen op onbewust niveau en zijn niet zichtbaar. Om die reden wordt vaak alleen gekeken naar de waarneembare gevolgen. De bron, de oorzaak – de verstoring van systemische uitgangspunten dus – blijft buiten beeld.

Er zijn vijf systemische uitgangspunten die ik kort benoem. Als je er meer over wilt weten, schrijf je dan in voor de 4-daagse opleiding Holistisch & Systemisch Leven of de 10-daagse opleiding Systemisch Werken & Coachen.

Als eerste dient in elk systeem een balans te zijn tussen dat wat je geeft en dat wat je neemt. Hierbij geldt dat je alleen kunt geven wat je hebt en alleen kunt geven als de ander wil nemen. Het principe Rangorde heeft invloed op de rol die je in een systeem hebt. Deze rol is op zijn beurt afhankelijk van het onderwerp waarover het gaat. Degene die het beste thuis is in een bepaald onderwerp, is hoogste in rangorde. Daarmee word je niet belangrijker, maar er ontstaat een andere rol. Waarbij hoort dat je als hoogste in rangorde de plicht hebt dat wat maakt dat je hoogste in rangorde bent, met anderen te delen.

Als derde geldt Plek. Met als samenvatting dat elk mens recht heeft op een juiste plek. Een plek die recht doet aan dat wat een mens is. Het vierde principe is loyaliteit. Aan wie ben je trouw? Waar gaat je energie naartoe? Een juiste loyaliteit ontstaat als je trouw bent aan jezelf. Niet alleen trouw zijn aan je verstand, maar aan je totale holistisch zijn: je verstand, je lichaam én je ziel. Als je dat echt doet, handel je altijd juist en is het nooit je intentie anderen tekort te doen. De laatste en misschien wel lastigste kracht heeft de naam ‘Niets Verdwijnt Vanzelf’ gekregen. Dat wil zeggen dat als er sprake is van een verstoring van één van de genoemde principes, de gevolgen niet vanzelf verdwijnen. Er zal iets moeten gebeuren om de gevolgen, de problemen te beëindigen. Helaas is het zo dat je pas iets kunt doen als je bewust bent van het feit dat er iets te doen is.

Berichtgeving

In opleidingen journalistiek en in het vak maatschappijleer in het voortgezet onderwijs, komt het onderwerp ‘berichtgeving’ aan de orde. Rondom dit thema wordt de studenten onderstaande meegegeven.

Berichtgeving in het nieuws kan objectief of subjectief zijn.

Objectieve berichtgeving heeft als kenmerken:

• Er is geen sprake van meningen óf meningen van alle partijen worden genoemd
• Alle feiten zijn controleerbaar
• Er is een duidelijk onderscheid tussen feiten en meningen

Daarnaast wordt in dit vak gesteld dat de media een controlerende en signalerende functie t.a.v. de overheid hebben. Er wordt verwacht dat de media misstanden aan het licht brengen voor de samenleving. De waakhond functie.

Vitamine HBS en berichtgeving

Als je de systemische principes op de huidige berichtgeving rondom het Coronavirus legt, zou zomaar een ander beeld op de berichtgeving an sich, maar ook op het virus kunnen ontstaan.

Geven en nemen

De media geven erg veel rondom Corona. Zoals gezegd kun je alleen maar geven als je iets te geven hebt. Je kunt je afvragen wat de media rondom het virus te geven hebben. Wat geven zij nu écht? Ik vraag me af de gegeven informatie objectief is. Kijkend naar de basiseisen van objectieve berichtgeving, valt het mij op dat ik veel meningen hoor. Maar het zijn wel altijd dezelfde meningen. Het is maar zeer de vraag of de meningen van alle partijen voor het voetlicht komen. Er wordt, voor zover door mij waarneembaar, weinig aan hoor en wederhoor gedaan lijkt mij. Ook is het te betwijfelen of de informatie, de feiten die gegeven worden, gecontroleerd worden. Erger nog, wel controleerbaar zijn. Is er voor journalisten toegang tot de bronnen? Het lijkt er op dat alles wat door bepaalde instanties geroepen wordt, klakkeloos voor waar aangenomen wordt. Zonder controle. Is het aantal overlijdens ten gevolge van het virus gecontroleerd? Is dat überhaupt controleerbaar?

Het lijkt er op of veel journalisten alleen maar geven wat door de overheid aangereikt wordt. Waarbij de kritische blik, de waakhondfunctie wellicht verwaarloosd wordt.

Daarnaast kan het zijn dat de media verzuimt zich af te vragen of al de lezers en luisteraars die informatie wel willen nemen. Is er behoefte aan een dagelijks overzicht van besmettingen? Aan IC opnames? En als de media er van uitgaat dat er behoefte is aan aantallen, waarom dan geen getallen rondom griep, Tuberculose, SOA’ s, kinkhoest of welke besmettelijke ziekte dan ook?

Natuurlijk kun je er voor kiezen dat wat gegeven wordt, niet te nemen. Volgens mij doen veel mensen dat al. Daar is niets mis mee. Maar het gevolg kan wel zijn dat er over andere zaken dan het virus niets meer te nemen valt. En de media hebben geen energie meer over om over andere zaken dan het virus te geven. Alle energie, tijd en geld gaat naar de berichtgeving in de strijd tegen het virus.

Dat brengt mij bij Edele waarheid 1: er is lijden. Het virus is onmiskenbaar een vorm van lijden. De maatschappij wordt m.i. ernstiger ontwricht door de ge- & verboden, die meer strijd met zich brengen dan het virus zelf. Daarnaast is er weinig aandacht voor de dieperliggende oorzaak van het lijden. Ook rondom het virus geldt, dat het lijden zo maar eens een functie zou kunnen hebben. Die nooit ontdekt zal worden als de strijd blijft bestaan.

Rangorde

Media zouden op het onderwerp informatievoorziening en berichtgeving hoog in rangorde moeten zijn. Zij zijn thuis in berichtgeving, de eisen die daaraan gesteld moeten worden en de manier waarop dat uitgevoerd dient te worden. Op het onderwerp ‘berichtgeving’ staat de media hoger in rangorde dan de politiek. Politici zijn op andere onderwerpen, zoals besluitvorming, het controleren van besluiten en maatregelen en het dienen van de maatschappij, hoog in rangorde. Ik sluit niet uit dat gewerkt wordt op basis van onjuiste rangordes. De politici zouden niet moeten bepalen wat gedeeld wordt, daar gaat de media over. Misschien is het zo dat de media er vanuit gaan, dat zij hun positie als hoogste in range rondom berichtgeving wel innemen. Dan is het vreemd dat de berichtgeving erg eenzijdig is. De waakhondfunctie kan alleen daadwerkelijk vorm en inhoud krijgen als ieder op zijn eigen rangorde zou gaan staan en partijen wederzijds elkaars rangorde zouden respecteren.

Plek

Alles en iedereen heeft recht op een juiste plek. Als iets of iemand een onjuiste plek heeft, dan heeft dat gevolgen voor het hele systeem. Iets dat teveel plek inneemt, heeft altijd tot gevolg dat iets anders te weinig plek heeft. Het virus en de berichtgeving daarover, heeft erg veel plek. Andere zaken dus niet. Hoe staat het met de klimaatverandering? Racisme? De stikstofdiscussie? Brexit? 100 km? Ik noem maar een paar onderwerpen, die zo nu en dan van de aardboden verdwenen lijken te zijn.

Daarnaast is het aan de media om de lezers een juiste plek te geven. Een juiste plek ontstaat o.a.  als de media de lezers voor vol aan zien. En niet benaderen als kleine kinderen, die verteld moet worden hoe het leven in elkaar steekt. Zoals gezegd is het de rol van de media objectief bericht te geven en de lezer uit te nodigen hun eigen waarheid te ontdekken. Ook politici en de deskundigen dienen elk mens een juiste plek te geven.

Vanzelfsprekend hoort hier ook bij dat lezers hun plek innemen. Dat wordt zo nu en dan wel erg lastig gemaakt. Wat als je iets anders vindt dan dat wat de media namens de politiek uitdragen, krijg je snel een stempel als asociaal of egoïstisch. Of je wordt beschuldigd van het verspreiden van desinformatie. Ik vraag me weleens af wie de meeste desinformatie verspreid.

Tsja, loyaliteit

Aan wie ben je loyaal? Aan jezelf? De maatregelen? In de huidige situatie moet je stevig in je ‘HBS – schoenen’ staan om loyaal aan jezelf te zijn. Dat levert je al gauw het stempel van egoïst op. Of je wordt er van beschuldigd geen respect voor ouderen en kwetsbaren te hebben. Onzin natuurlijk. De juiste loyaliteit aan jezelf, zorgt er nooit voor dat je erop uit bent andere te beschadigen. Je respecteert jezelf én de ander.

Loyaliteit aan jezelf heeft wel een groot nadeel. Voor anderen dan. Als je loyaal bent aan jezelf, volg je niet klakkeloos dat wat geroepen wordt. Je neemt waar en weegt af wat jouw waarheid is. Waarbij je ook je ziel een rol geeft in het maken van de afweging.

Overigens kun je pas loyaal aan een ander zijn als je eerst loyaal bent aan jezelf. Wat heb ik op het gebied van loyaliteit te geven als ik niet loyaal ben aan mijzelf en dus niets te geven heb?

Tot slot: Niets Verdwijnt Vanzelf

Rondom het virus regent het systemische verstoringen. Het ene na het andere systemisch uitgangspunt wordt met voeten getreden. Met gigantische problemen als gevolg. En problemen verdwijnen niet van zelf. Dat lukt alleen als je naar de bron gaat. Daarvoor is het vereist dat je nieuwsgierig bent en op zoek gaat naar welk principe op welke manier uit balans geraakt is.  Op basis van dat inzicht dat door dit onderzoek ontstaat, kan elk mens voor zich besluiten het anders te gaan doen.

Uitnodiging

Hoeveel journalisten zouden nog over de basiskennis rondom berichtgeving beschikken? Welke nieuwsverstrekkers zijn zich nog bewust zijn van hun waakhondfunctie? En belangrijker nog: passen dit ook toe?

Als ik de berichtgeving rondom Corona volg, zie ik het tegenovergestelde van de waakhondfunctie en is het maar zeer de vraag hoe objectief de berichtgeving is.

Ik nodig elke journalist uit zich af te vragen hoe objectief zijn of haar berichtgeving rondom Corona is en hoe invulling gegeven wordt aan de waakhondfunctie. En als je als journalist dan toch bezig bent met onderzoek, verdiep je dan ook in de vitamine HBS. Ik garandeer je dat je de mogelijkheid krijgt je vak vanuit een andere invalshoek te bekijken.  Je gaat je vak dan anders zien en wellicht anders vorm en inhoud gaat geven.