Uit de bocht

Als je, zoals ik, ruime 30 jaar bij de overheid gewerkt hebt, ga je wel zien waar het binnen een overheidsorganisatie allemaal fout kan gaan. Op veel plaatsen. En zo’n beetje elke fout, elke misstand is te wijten aan mensen. Aan mensen, die veel te ingewikkelde regels bedacht en ingevoerd hebben. Mensen die niet goed opletten en daardoor uit de bocht gaan. Of door mensen, die hun rol als overheidsdienaar, als ambtenaar compleet uit het oog verloren zijn en niet langer de samenleving dienen. Daarnaast zijn er, zoals overal in de maatschappij, mensen die hun eigen (financiële) belang boven dat van de organisatie zetten.

Zwijgplicht

De overheid werkt – als het goed is en dat is helaas de laatste jaren zeker niet meer het geval – in het belang van de burgers. Ook moet de overheid keuzes maken, die voorbereid moeten worden. Het is logisch dat niet alle keuzemogelijkheden direct op straat komen te liggen. Dat geeft veel maatschappelijke verwarring en onrust. Om die reden kent de overheid – zoals veel bedrijven – een zwijgplicht. Het opleggen van een zwijgplicht zou een uitzondering horen te zijn. Je mag van ambtenaren immers een integere houding verwachten. Naast een formele zwijgplicht, kent de overheid zgn. informele zwijgplichten. Mensen het zwijgen opleggen door te dreigen met machtsmaatregelen, die zeer divers van vorm en inhoud kunnen zijn. Zo worden mensen als ‘strafmaatregel’ minder bij zaken betrokken als zij de opdrachten van leidinggevenden niet volgen, krijgen zij minder leuke taken toebedeeld, worden zij gepest of volgt een ‘functioneringstraject’ wat vaak uitmondt in ontslag wegens ‘verstoorde verhoudingen’. Voor dit soort vormen van machtsmisbruik, zijn vertrouwenspersonen in het leven geroepen. Dat zijn mensen waar medewerkers terecht kunnen als zij deze vormen van ongewenst gedrag ondervinden en ervaren.

Melden vermoeden van misstanden

Daarnaast eist de overheid van ambtenaren vaak dat zij vermoedens van misstanden melden. In veel gevallen is dat zelfs een ambtelijke plicht. Vaak gaan vermoedens van misstanden over niet integer gedrag van politici, besluitvormers en hoge ambtenaren. Integriteit is de persoonlijke eigenschap, karaktereigenschap, van een individu dat inhoudt dat de betrokkene eerlijk en oprecht is en niet omkoopbaar. De persoon beschikt over een intrinsieke betrouwbaarheid, zegt wat hij doet, en doet wat hij zegt, heeft geen verborgen agenda en veinst geen emoties.

Het melden van een vermoeden van een misstand, is voor elke ambtenaar een ‘hell of a job’. Dit ondanks dat de overheid van alles en nog wat geregeld heeft om het melden van misstanden mogelijk en makkelijk te maken. Ook hier spelen vertrouwenspersonen een rol en er is zelfs een Klokkenluidersrichtlijn en een Wet Huis voor klokkenluiders.

Allemaal heel mooi op papier geregeld. Maar de praktijk is weerbarstig. Leidinggevenden, besluitvormers, bestuurders en politici zijn simpelweg niet blij met het melden van een vermoeden van een misstand. En dat is te begrijpen: het gaat immers vaak over hun eigen gedrag. Melders worden dan vaak op eenzelfde manier als bij het melden van ongewenst gedrag tegen gewerkt.
Beste mensen, dit verzin ik niet. Ik spreek uit eigen ervaring en spreek veel mensen die dezelfde ervaring hadden.

Integriteit binnen overheid

Het kan niet zo zijn dat je nog niet gemerkt dat op dit moment binnen grote delen van de overheid de integriteit ver te zoeken is. Veel bestuurders en politici en ambtenaren zijn gewoonweg openlijk niet eerlijk en oprecht. Er worden voortdurend emoties geveinsd en ze zijn niet betrouwbaar. De meesten zeggen bewust niet wat ze aan het doen zijn en ze doen al helemaal niet wat ze zeggen te doen. Een ernstig gebrek aan integriteit.
Vanzelfsprekend is dat niet bij iedere overheidsdienaar het geval. Het is m.i. echter wel zo dat zo’n beetje elke ambtenaar kan weten of vermoeden dat er zaken binnen de organisatie niet in de haak zijn. Dit niet melden is wat mij betreft ook onjuist en levert een bijdrage aan het in standhouden van niet integer gedrag.

Misstand

Een melding moet gaan over een misstand met een maatschappelijk belang. Daarbij is er sprake van één of meer van de volgende kenmerken:

• er is sprake van overtreding van de wet;
• er is gevaar voor de volksgezondheid;
• er is gevaar voor de veiligheid van personen;
• er is gevaar voor de aantasting van het milieu;
• er is gevaar voor het goed functioneren van de organisatie als gevolg van onbehoorlijk handelen of nalaten.

Tsja, kijk maar eens wat er allemaal gaande is binnen de overheid. Voor zover ik kan beoordelen worden regelmatig wetten overtreden. Zelfs de Grondwet wordt aan de overheidslaars gelapt. De maatregelen, die de overheid  bedacht heeft rondom Covid-19, zijn ronduit een gevaar voor de Volksgezondheid. Met name de lockdown en het verbod op wél werkende middelen heeft tot veel gezondheidsproblemen incl. overlijdens gezorgd. En wat te denken van het enorme aantal bijwerkingen van het vaccin, waarvan het inmiddels ook duidelijk is dat het gaat om een medisch experiment en een manier om mensen onder controle te krijgen. Met als toetje op de taart het aantal overlijdens dat een gevolg is van de vaccins. De oversterfte is inmiddels enorm en vele malen hoger dan de oversterfte die aan het virus toegeschreven wordt.

Kijkend naar de veiligheid van personen, is duidelijk dat er binnen de samenleving veel onveiligheid voor personen ontstaan is. Naast het demoniseren van politici, heeft de overheid er voor gezorgd dat veel mensen die tegen de maatregelen waren en zijn, buitengesloten worden en in het verdomhoekje geplaatst zijn. Ik spreek uit eigen ervaring als ik zeg dat mijn persoonlijke veiligheid door fratsen van de overheid in gevaar gekomen is.

En het milieu. Al die mondkapjes, afval van vaccins en de vaccins zelf……allemaal aantasting van het milieu.

De overheid functioneert o.a. door al het handelen rondom Covid-19 allang niet goed meer. Er wordt ongecontroleerd met geld gesmeten, het functioneren va het parlement wordt door de kartelpartijen onmogelijk gemaakt en de trias politica is helemaal uit het bestel verdwenen.

Een geweldige berg misstanden

De misstanden komen langzaam maar zeker via de ‘alternatieve’ media naar buiten. Deze alternatieve media verspreiden nl. alle informatie. De reguliere media brengen alleen nog informatie die in het straatje en het verhaal van de overheid past. Het zijn dus geen objectieve berichtgevers meer. Zij maken deel uit van de overheidspropaganda en functioneren meer als een marketingafdeling van de overheid, dan als objectieve en zuivere journalisten.
Waar blijven in hemelsnaam de meldingen vanuit de overheid? Door ambtelijke medewerkers? Die er bij betrokken waren en zijn? Door Klokkenluiders? Het kan niet anders dan dat er vermoedens van misstanden zijn. Kennelijk is de druk op medewerkers immens. Ik kan me dat wel voorstellen. Als immers alles openbaar wordt wat nu gaande is, valt  de Watergate affaire in het niet! Het is de hoofdverantwoordelijken voor de misstanden er dan ook alles aan gelegen de vuile was binnen te houden.

Je hoort wel eens wat

Zoals ik al zei heb ik veel ervaring binnen de overheid. Ik ken dan ook veel mensen binnen de overheid. Je hoort dus wel eens wat. Zo hoorde ik onlangs via via dat binnen het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een zeer beperkt aantal medewerk(st)ers ingezet wordt rondom Covid-19, de vermeende pandemie. Deze medewerkers en alles wat zij doen, wordt in een besloten omgeving gedaan en alles wordt, zeker digitaal, ernstig afgeschermd van mensen die niet bij dat team horen. Dit zal op veel meer Ministeries het geval zijn. Zeker binnen de ministeries die verantwoordelijk zijn voor klimaat, huisvesting, defensie en financiën is de kans groot dat op deze ondoorzichtige, niet transparante manier gewerkt wordt.

In mijn beleving kan het ook niet anders zijn dat een aantal van deze medewerkers in gewetensnood gekomen is. De misstanden die zij ervaren zijn inmiddels zo groot dat zwijgen hierover niet meer onder ‘goed ambtenaarschap’ geschoven kan worden. Bij hen zal intern een gigantische strijd plaats vinden tussen de formele of informele zwijgplicht en het vermoeden van misstanden. Een moeilijke keuze. Voor mij is het ook de plicht van een werkgever deze keuze makkelijker te maken. In het belang van de medewerker én in het belang van de samenleving. Dat hoort m.i. tot goed werkgeverschap. De huidige klokkenluidersregelingen geven kennelijk onvoldoende ruimte en garanties aan mensen om naar buiten te treden. Het is dan ook de vraag of van goed werkgeverschap sprake is.

Voor hen heb ik een tip:
Een zwijgplicht heeft als doel een organisatie(onderdeel) te beschermen. Het melden van een vermoeden van misstanden heeft als doel de maatschappij, de samenleving en de mensen daarin te beschermen. Het zal niet zo lastig zijn te zien dat het laatste vele malen belangrijker is dan het eerste.

Tot slot

Ik nodig elke medewerker uit stil te staan bij wat gaande is en een keuze te maken tussen de zwijgplicht en de plicht van het melden van misstanden. Zoals ik al eerder schreef, ik ben graag bereid je vanuit menselijk oogpunt hierbij te ondersteunen . Daarnaast kan ik met jou onderzoeken wat ik als journalist voor jou en het melden van een misstand kan betekenen. Een journalist heeft immers de mogelijkheid de bron te beschermen.

Disclaimer

De vitamine HBS (Holistisch, Boeddhistisch en Systemisch), is de basis voor mijn leven én mijn werk. Deze manier van in het leven staan, geeft een andere kijk op leven én dood. En alles wat daar tussen zit. Geen betere kijk dan velen hebben, geen slechtere, maar een andere. Voor mij wel dé juiste kijk!

Mijn teksten zijn nooit gericht op het overtuigen van wie dan ook, maar op het benoemen van mijn realiteit en het delen van mijn kijk op allerlei onderwerpen. Dat geldt voor alle teksten en inspiraties die ik schrijf. Ik verlang van niemand, verwacht het zelfs niet, dat mijn waarheid onderschreven wordt. Dat hoeft niet en het kan wellicht niet eens.

Ik nodig iedere lezer uit mijn tekst te lezen en daarvan niets klakkeloos aan te nemen. Tegelijkertijd nodig ik iedereen ook uit, deze niet zonder meer af te wijzen. Ik wens elke lezer toe dat het lukt mijn kijk en alle andere kijken open te beschouwen, te doorgronden, te wegen en op basis daarvan een eigen kijk te laten ontstaan. En op basis van die eigen kijk bewust in het leven te gaan staan.

Veel leesplezier.